De uitdrukking ‘jip-en-janneketaal’ schijnt ooit in 2002 geïntroduceerd te zijn. In ons nationale parlement. Het was bedoeld om aan te geven dat ingewikkelde materie in begrijpelijke taal zou moeten worden gegoten. Een goed plan. Dat helaas ook als gevolg had dat jan en alleman nu nog steeds tegen me roept dat het mooi zou zijn als ik ‘die tekst’ in jip-en-janneketaal zou kunnen schrijven.
Welnu, dat wil ik wel, als jij betaalt, maar je lezer wordt daar bepaald niet vrolijk van. Jip en Janneke waren namelijk twee kleuters, ontsproten uit het brein van Annie M.G. Schmidt. Zij was een heel goede schrijfster die boekjes schreef voor kleine kinderen en zij paste haar taalgebruik aan zodat die kleuters wisten waarover ze het had.
Maar ik schrijf geen teksten voor kleuters.
Een van de belangrijkste kenmerken van jip-en-janneketaal is het gebruik van korte zinnen. Met één onderwerp. Lees die boekjes er nog maar eens op na.
Teksten voor volwassenen moeten niet in jip-en-janneketaal worden geschreven. Teksten moeten zijn afgestemd op de doelgroep, de lezers. Dat betekent dat je voor kleuters anders schrijft dan voor universitair afgestudeerde vakgenoten. Een jip-en-jannekebrief sturen naar je gewaardeerde klanten is een mispeer, want ze beseffen direct dat ze door jou niet als volwaardig, maar als onvolgroeid worden beschouwd.
Nee, ook niet op internet
Schrijven voor het web vergt wat extra aandacht. Lezen vanaf een (klein) scherm is nu eenmaal niet zo gemakkelijk als het lezen van een papieren brochure. Maar ook dat betekent niet dat je moet overschakelen op kleutertaal. Korte zinnen zijn af en toe aangenaam, maar met een lange zin kun je je lezers misschien langer boeien. Simpele woorden zijn soms makkelijk te begrijpen, maar moeilijke termen laten zien dat je je lezers serieus neemt.
Het toegankelijk maken van teksten die door specialisten zijn geschreven voor niet-specialisten is een hele klus. Maar een slecht uitgangspunt is het gebruik van die vervelende metafoor over ‘Jip en Janneke’. Die was leuk en duidelijk, maar heeft ten onrechte zijn intrede gedaan in de communicatiewereld. Heel jammer, want de meeste klanten zijn helemaal geen kleuters en willen ook niet zo worden toegesproken.